LAKTAŠI, 18.januara -Vozeći se jednom prilikom prema Brezičanima, kod Čelinca, jedan od putnika u lokalnom prevozu shvatio je da ide pogrešnim putem. Ipak, trebalo je da stigne u istoimeno selo, ali kod Prijedora. Taj primjer nije rijedak zbog činjenice da mnogo mjesta nosi ista imena.
Tako imamo slučaj da mjesta sa nazivom Slatina ima čak 35 na prostoru bivših jugoslovenskih republika, od kojih je najviše u Srbiji – 14. Dva su Prnjavora, jedan je gradić na rijeci Ukrini, nedaleko od Banjaluke, a drugi je selo kod Tuzle. U BiH tri sela nose naziv Brezičani i to kod Čelinca, Prijedora i Donjeg Vakufa. Sedam naselja u RS zovu se Čađavica, a postoje i četiri Šnjegotine te sedam Bistrica.
Slatine:
Samo u BiH ima devet Slatina, i to kod Čajniča, Donjeg Vakufa, Foče, Goražda, Jablanice, Sanskog Mosta, Srebrenice i Teslića, a jedna od njih nalazi se na 12 kilometara od Banjaluke prema Laktašima.
Svako selo je poznato po nečemu. Laktaška Slatina poznata je po izvorima termomineralne vode zahvaljujući kojima je izgrađena banja koju koriste mnogi kojima je zdravlje ugroženo. Zahvaljujući tome, Slatina je poznata i van granica BiH. Naselje je kroz vrijeme mijenjalo ime pa se tako zvalo Slatina Ilidža i Banja Slatina.
Prema riječima Veselka Lunića, predsjednika laktaške mjesne zajednice Slatina, iz perioda 2010. godine, o njihovom selu napisana je i knjiga koja je otkrila da je to naselje dobilo ime po vrsti tla, ali pretpostavlja se da je postojanje termomineralnih voda presudilo u dobijanju imena.
“Slatina se prvi put spominje u pisanom zapisu iz 1880. godine, a prvi predmet koji otkriva postojanje života na ovom prostorima je nadgrobni kamen iz 14. vijeka koji se nalazi u Zemaljskom muzeju u Sarajevu. Najstariji objekat na teritoriji Slatine je crkva brvnara iz 1750. godine”, rekao je Lunić.
On kaže da, iako zna da u BiH ima devet Slatina, nikada se nije desilo da putnik namjernik zaluta u potrazi za Slatinom kod Sanskog Mosta ili Tuzle.
“Vjerovatno je to zbog toga što je laktaška Slatina poznata u svijetu. Banja je proslavila Slatinu i često se koristi termin Slatina, kod Banjaluke, tako da se ljudi prema tome orijentišu. Naše mjesto je veliko i poznato, tako da nema zabuna”, priča Lunić.
Slatina je u periodu od 1929. do 1948. godine bila opština. Pripadali su joj naselja Česma, Klašnice i Trn, ali je opština ukinuta, od Slatine je nastala opština Laktaši.
Ljeti to mjesto posjećuju turisti koji koriste uslige banjsko-rekreativnog centra.
Podijeljeno selo:
Za razliku od laktaške Slatine, njena imenjakinja na granici Sanskog Mosta i Oštre Luke muku muči s problemima. Zadnji rat je ovdje ostavio traga. Bivša MZ podijeljena je na dva dijela. Jedan je pripao FBiH, a drugi RS. Stanovnici koji su živjeli prije rata raselili su se po svijetu, a u njoj je ostalo da živi svega nekoliko desetina stanovnika. Voljeli bi preostali mještani da imaju bilo kakve veze s laktaškom Slatinom, ali za sada ih veže samo ime.
“Kada bismo mi imali banju, bilo bi puno drugačije. Ne zove se naše selo džaba Slatina. Mislimo da ima možda i kod nas banja, ali nema interesa i novca da se to ispituje. Nekada su ljudi navraćali i pitali za put za Slatinu, kod Laktaša, a mi smo im samo pokazivali pravac”, kaže Milan Sredić, mještanin Slatine, kod Oštre Luke.
Ime Prnjavor je veoma rasprostranjeno ime mjesta. Naime u bivšoj SFRJ postoji 12 mjesta sa imenom Prnjavor, od čega i dva u BiH. Postoje dva tumačenja u nastanku imena Prnjavor. Prema istorijskim spisima, u srednjem vijeku manastirski posjedi su nosili ime Prnjavor. Međutim, postoji nekoliko varijanti u tumačenju same riječi Prnjavor, a jedna od njih da je naziv nastao igrom slučaja. To su slučajevi kada se putnik namjernik, dobronamjernik ili čak skitnica najčešće gonjena nuždom negdje skrasi. Naseli se negdje sam ili sa nekom družinom. Za takvo naseljavanje naš narod ima izraz sprnjavoriti se. Da ovaj primjer ima veze sa istinom pokazuje primjer da je Prnjavor poznat po tome da na teritoriji opštine žive pripadnici skoro 20 nacionalnih manjina. Na 20 kilometara od Čelinca prema Prnjavoru smješteno je selo Brezičani. Naseljeno sa oko 600 stanovnika. Skoro 150 kilometara od njega u opštini Prijedor postoji duplo veće istoimeno selo.
Pogrešan autobus:
Često se znalo desiti da putnici namjernici koji su krenuli u posjetu svojoj rodbini krenu u jedne Brezičane, a dođu u drugo selo na savim drugom kraju. U autoprevozniku “Tomo trans” iz Brezičana, kod Čelinca, kažu da se često dešavalo da putnici koji trebaju do prijedorskih Brezičana sjednu u njeihov autobus i odvezu se po nekoliko kilometara, ali onda uvide da idu pogrešnim putem.
“Na samom početku moga rada desilo se da je jedan gospodin došao autobusom do Mlinske Rijeke, udaljene 30 kilometarara od Banjaluke, i tad mi je rekao da misli da je sjeo u pogrešan autobus i da je trebalo da ide u Brezičane, ali kod Prijedora. Sjećam se još jednog slučaja da je putnik izašao u Vrbanji jer je takođe krenuo u naše Brezičane, a trebalo je da stigne u prijedorske”, rekao je Tomo Borjanić, vlasnik firme “Tomo trans”, davne 2010. godine.
Borjanić, koji je inače i stanovnik čelinačkih Brezičana, sjeća se priče starih ljudi da je selo dobilo ime po velikom broju breza koje su rasle na području ovog sela.
“Zbog toga se vjeruje da su stari ljudi dali ime Brezičani koje je ostalo do danas i nikada se nije mijenjalo. Danas su Brezičani vrlo lijepo mjesto za život”, kaže on.
Slično je i sa autobusima koji voze iz Banjaluke prema prijedorskoj i gradiškoj Bistrici. Naime, najčešće na raskrsnici od koje se razilaze putevi prema ova dva mjesta putnici shvate da su krenuli u pogrešnom pravcu.
U RS postoje i sedam naselja s imenom Čađavica. Jedno se nalazi kod Ribnika dok se u Bijeljini nalaze tri – Srednja, Gornja i Donja Čađavica. Kod Novog Grada postoji Čađavica koja je takođe podijeljena na tri dijela – Gornja, Donja i Srednja. Ime Čađavica: Postoje i četiri Šnjegotine. U čelinačkoj opštini Donja, Velika i Mala, dok je Gornja Čađavica u teslićkoj opštini. Neđo Josipović, predsjednik MZ Čađavica Srednja, kod Bijeljine, nije čuo za ostale Čađavice u RS, ali smatra da su naziv nekada dali ljudi koji nisu znali da postoje sela sa istim imenima.
“Prije nije bilo telefona i televizije pa se nije znalo da ima sela istih naziva. Do sada se nije dešavalo da ljudi pitaju za druge Čađavice u RS, ali mnogi se pitaju zašto se baš selo zove tako. Ono se proteže do Ugljevika, gdje je rudnik, pa možda to ima neke veze s tim”, pojašnjava Josipović. Selo Čađavica nalazi se i kod Ribnika, a pripada toj i jednim dijelom opštini Mrkonjić Grad. Ova Čađavica naselje je sa oko 100 stanovnika, a na putu je od Banjaluke prema Ključu. Većina mještana čula je da u BiH postoji više sela koje se zovu kao i njihovo, ali malo njih zna kako je zapravo Čađavica dobila naziv. “Izvjesno je da kroz Čađavicu teče istoimena rječica. Stariji mještani su pričali da se ona nekada toliko znala zamutiti da je bila ‘čađava’, pa su joj po tome i dali ime. Pretpostavlja se da je tako i naše selo dobilo ime”, kaže Rade Sladojević iz Čađavice.
Ima još naselja u RS i BiH istog imena, a udaljena su stotinama kilometara. Vršani, kod Prnjavora, i Vršani, kod Bijeljine, Pavlovac na Drini i Pavlovac, kod Banjaluke, samo su još neki primjeri. Zbog toga bi bilo dobro da se kod polaska u posjetu nekom selu raspitate da li idete u pravom pravcu.
Usamljeni primjeri:
Naspram onih naselja koja imaju puno imenjaka širom RS i BiH ima i onih koja su zanimljiva i jedinstvena po svom imenu. Neka od njih su selo Ljeb, kod Doboja, Meča ili Žegulja, kod Berkovića, Grk kod Broda, Tuli i Mosko, kod Trebinja, Inađol, kod Srpca, Nahota i Šena Krena, kod Rogatice, Udež, kod Pala, Dušče, kod Višegrada…
Bistrica:
Najčešći toponim u Evropi je Bistrica. To je riječ slovenskog porijekla, prisutna u jugoistočnoj, ali i centralnoj i istočnoj Evropi koja se koristi kao naziv za rijeke i naselja. Obično je taj naziv vezan uz brze vodotokove koje odlikuje bistra voda. Čak 23 rijeke u Evopi nose taj naziv. Bistrica se može odnositi na naseljena mjesta u nekoj od država. Od 34 mjesta sa nazivom Bistrica u Evopi, u BiH postoji sedam naseljenih mjesta s tim nazivom. To su mjesta kod Banjaluke, Prijedora, Gradiške, Jajca, Žepča, Fojnice i Zenice.
/nezavisne .com/
