LAKTAŠI, 23. aprila – S obzirom da se 23. aprila obilježava Dan opštine Laktaši, i da ove godine, zbog situacije izazvane korona virusom, ne možemo obilježiti taj dan kako smo navikli, donosimo vam nešto drugačiju priču.
Neka ovaj članak bude rođendanski poklon našim Laktašima, i svima koji ih vole. Jer, kakvi su – takvi su, mi druge nemamo.
Prema procjeni Republičkog zavoda za statistiku Republike Srpske, na području opštine Laktaši, u 11 mjesnih zajednica, živi 36.848 stanovnika, dok u samom opštinskom središtu živi 5.879 stanovnika.
Ada, Aleksići, Bakinci, Aleksandrovac, Boškovići, Bukovica, Čardačani, Ćetojevići, Devetina, Donji Kadinjani, Donji Maglajani, Dovići, Drugovići, Glamočani, Jablan, Jakupovci, Jaružani, Joldžići, Jošići, Kadinjani, Klašnice, Kobatovci, Koljani, Kosjerovo, Kriškovci, Krnete, Laktaši, Lug, Ljubatovci, Maglajani, Mahovljani, Malo Blaško, Milosavci, Miloševci, Mrčevci, Papažani, Petoševci, Radići, Rajčevci, Riječani, Slatina, Šeškovci, Šušnjari, Trn, Tutnjevac, Veliko Blaško i Župa su nazivi naseljenih mjesta u ovoj opštini, koja danas slavi svoj “rođendan”.
Podaci o naseljenosti ovog područja datiraju još iz starijeg kamenog doba, čiji počeci sežu od oko 150.000 godina p.n.e. Arheološka nalazišta iz tog vremena su smještena po niskim brežuljcima pored rijeka.Takvo jedno naselje je Brdašce smješteno na današnjen Banjskom brdu u centru Laktaša. Pronađeni su arheološki ostaci i iz mlađeg kamenog doba, bakarnog, bronzanog i željeznog doba, kojeg odlikuje organizovanje većih etno-kulturnih plemenskih zajednica.
Rimljani su ove krajeve stavili pod svoju vlast 9. godine naše ere. Današnja oblast Laktaša nalazila se na samoj granici dvije provincije: Dalmacije i Panonije. Domaće ilirsko stanovništvo živjelo je u utvrđenim gradinama (“Gradina” u Šušnjarima). Po zauzimanju ovih krajeva Rimljani podižu vojne logore i grade objekte od privrednog značaja.
U doba srednjeg vijeka laktaški kraj proživljava tada tešku i neizvjesnu sudbinu. Smjenjuje se vladavina Istočnih Gota, Avara i Slovena, a početkom 12. vijeka ovaj prostor postaje dio kraljevine Ugarske.
Početkom 16. vijeka ovaj prostor osvajaju Turci i njime vladaju 350 godina, što je dovelo do velikih pomjeranja stanovništva. Za Tursku je ovo područje veoma značajno kao granični dio prema Austriji, pa zbog toga Turci vrše nasilno preseljavanje srpskog stanovništva iz planinskih dijelova istočne Hercegovine, Crne Gore i Like na prostor Lijevče polja i Potkozarja.
Od 1878. godine Bosna i Hercegovina ulazi u sastav Austro-Ugarske monarhije. Da bi razbili homogeni srpski prostor poslije 1883. godine na prostor Lijevče polja i Potkozarja naseljavaju se Italijani, Nijemci, Ukrajinci i Poljaci. Njemačko i italijansko stanovništvo primjenom savremenih agrotehničkih mjera vrlo brzo podiže privrednu razvijenost na viši nivo tako da ovaj prostor postaje najrazvijeniji dio Bosne i Hecegovine. Jedan od tada najjačih trgovačko-zanatskih centara je bio današnji Aleksandrovac, koji je 1889. godine dobio poštu, a tu je bio lociran i pogon za proizvodnju čuvenog sira iz samostana Trapisti.
Raspadom Austro-Ugarske monarhije 1918. godine i ulaskom u sastav Kraljevine SHS, odnosno kasnije Kraljevine Jugoslavije, tokom i poslije drugog svjetskog rata područje opštine je bilo u izuzetno teškom položaju. Imajući u vidu nivo privrednog razvoja na prostorima bivše SFRJ ova opština je spadalu u red nerazvijenih i zauzimala na rang listi razvijenosti 87. mjesto između 109 opština u BiH. Druga polovina osamdesetih godina je početak stvaranja takozvanog “Laktaškog privrednog čuda”. Ova opština skreće na sebe pažnju velikim investicionim ulaganjima čime širom otvaraju vrata privatnom preduzetništvu. Taj trend je zadržan i do danas.
Osim povoljnog geo-strateškog položaja, Laktaši se mogu pohvaliti i ogromnim prirodnim bogatsvom. Blaga i ugodna klima, plodno zemljište, šume, bogata hidrografska mreža, samo su neki od razloga zbog kojih su Laktaši bili naseljeni još u praistoriji. Međutim, ono po čemu su Laktaši postali nadaleko poznati jesu termo-mineralni izvori. Od ukupno devet banja u Republici Srpskoj, u Laktašima se nalaze čak dvije a to su Banja Laktaši i Banja Slatina, od davnina poznate po čudotvornim izlječenjima i blagotvornim dejstvima na ljudski organizam.
